Κανάλ, Αντόνιο

(Antonio Canal, Βενετία 1697 – 1768). Ιταλός ζωγράφος και χαράκτης, ο επονομαζόμενος Καναλέτο. Το παρωνύμιο αυτό τον διαχώριζε από τον ανιψιό του, Μπερνάρντο, με τον οποίο συνεργάστηκε σε ορισμένες σκηνογραφίες (1716-18) για τα θέατρα Σαντ’ Άντζελο και Σαν Κασιάνο στη Βενετία. Αργότερα εγκαταστάθηκε στη Ρώμη (1719), όπου μελέτησε τα αρχαία μνημεία και ζωγράφισε τα σκηνικά για τα έργα Tito Septimio και Turno Aricino του Σκαρλάτι. Μετά την επιστροφή του στη Βενετία (1720) ξεκίνησε να ζωγραφίζει απόψεις της πόλης με θερμούς τόνους, δείχνοντας ιδιαίτερη φροντίδα για την απόδοση της γενικής ατμοσφαιρικής εντύπωσης. Τα έργα αυτά κίνησαν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον των Άγγλων που ταξίδευαν στην Ιταλία. Ήδη από το 1722 ο Κ. βρισκόταν σε επαφή με πολλούς Άγγλους φιλότεχνους, για τους οποίους ζωγράφιζε σοκάκια, μικρές πλατείες, κανάλια, με τη βοήθεια του οπτικού θαλάμου και άλλων ζωγράφων (για τις ανθρώπινες μορφές) όπως ο Πιατσέτα, ο Πιτόνι, o Τσιμαρόλι κ.ά. Από το 1730, η ζωγραφική του Κ. κατέληξε στις διεθνώς γνωστές μορφές της· η προοπτική έγινε σαφέστερη, οι επιφάνειες απέκτησαν ισοτιμία και, γενικά, οι πίνακες έγιναν πιο φωτεινοί. Όταν οι επικοινωνίες εμποδίστηκαν, εξαιτίας του πολέμου διαδοχής της Αυστρίας, ο Κ. εγκαταστάθηκε στη Μεγάλη Βρετανία για να μη χάσει την πελατεία του (1746), όπου ζωγράφισε απόψεις εξοχικών κατοικιών για τη βρετανική αριστοκρατία. Στην περίοδο αυτή, η ζωγραφική του Κ. παρουσίασε ορισμένες αλλαγές· το φανταστικό στοιχείο αυξήθηκε, ενώ παράλληλα τονίστηκε ο ακριβής καθορισμός των λεπτομερειών. «Ο Βουκένταυρος επιστρέφει στο κανάλι του Αγίου Μάρκου», πίνακας του Ιταλού ζωγράφου Αντόνιο Κανάλ ή Kαναλέτο (Συλλογή Μάριο Κρέσπι, Μιλάνο). «Άποψη του Γκραν Κανάλε της Βενετίας», θαυμάσιο έργο του Αντόνιο Κανάλ, που στράφηκε στην τοπιογραφία και πέτυχε ατμοσφαιρικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα στις απόψεις της Βενετίας (Πινακοθήκη Ουφίτσι, Φλωρεντία).